Việc giám sát do các xí nghiệp, công ty làm còn được gọi là giám sát xã hội - được thực hiện theo các hợp đồng với Chủ đầu tư, cơ quan nhà nước theo cơ chế thị trường. Vai trò của các tổ chức tư vấn (trong đó có nhiệm vụ tư vấn giám sát) được Luật Xây dựng, các Nghị định, Thông tư, Quyết định của Chính phủ, các Bộ, UBND tỉnh xác nhận, quy định cụ thể vừa tạo điều kiện cho các tổ chức đó hoạt động vừa quy trách nhiệm đòi hỏi phải làm tốt nhiệm vụ được giao.
Việc sử dụng các tổ chức tư vấn làm công tác giám sát thay thế cho các tổ chức của Nhà nước - tuy rằng có nơi, có thời kỳ, có vụ việc còn do có cơ quan nhà nước làm - đã được Trung ương cũng như địa phương quan tâm. Gần 20 năm qua công tác tư vấn giám sát đã được làm quen dần với các thông lệ quốc tế và trở thành một lĩnh vực có tác dụng quan trọng trong việc quản lý chất lượng. Tuy vậy còn tồn tại nhiều vấn đề trong quan điểm, trong cách tiến hành, cách đánh giá cần bàn bạc để rút kinh nghiệm ngày càng tốt hơn.
Vai trò đích thực của tư vấn giám sát. Các loại tư vấn giám sát xây dựng
Trong thực tế sản xuất các cơ quan có trách nhiệm, các cơ quan thông tin báo chí mỗi khi có sai sót, sự cố trong xây dựng thường tìm ngay đến người giám sát và hầu như quy trách nhiệm chính cho họ. Ở nhiều trường hợp điều đó đúng nhưng cũng có nhiều trường hợp không thật chính xác. Việc quy trách nhiệm không đúng dễ dẫn đến không tìm đúng nguyên nhân để tìm cách khắc phục. Ví dụ trong công tác thẩm định thiết kế (một loại giám sát) không yêu cầu người giám sát phân tích lại toàn bộ như đơn vị thiết kế kiến trúc mà chỉ cần đi vào 4 điểm theo quy định. Đơn vị thiết kế phải chịu trách nhiệm về chất lượng của thiết kế.
Trong giai đoạn thì người giám sát của chủ đầu tư chỉ đi sâu vào các khâu chính đã thống nhất với chủ đầu tư chứ không thể theo sát từng khâu thi công. Đó phải là công việc của giám sát của nhà thi công có điều kiện đi sát hiện trường theo dõi trực tiếp người công nhân, lao động. Chính những người đó phải nghiệm thu trước theo quy định rồi mới chuyển cho giám sát của chủ đầu tư. Ta thường quên vai trò của loại giám sát viên của bên thi công khiến họ thường ỷ lại vào giám sát của chủ đầu tư thậm chí có khi làm chưa xong đã mời giám sát của chủ đầu tư nghiệm thu. Vấn đề giám sát tác giả chủ yếu là để xử lý khi có yêu cầu thay đổi thiết kế chứ không chịu trách nhiệm về việc thi công phải làm đúng theo thiết kế. Cần tránh tình trạng xem giám sát tác giả như là một giám sát của chủ đầu tư, hoặc yêu cầu thiết kế thay đổi thiết kế một cách tuỳ tiện. Có phân định trách nhiệm rõ ràng như vậy mới tránh tình trạng ỷ lại, dựa dẫm vào nhau, khi xẩy ra vấn đề không biết quy kết cho ai.
Việc sử dụng tổ chức tư vấn giám sát
Luật Xây dựng (Điều 4) cho phép: Chủ đầu tư thuê tổ chức tư vấn quản lý dự án công trình xây dựng (trong đó có công tác giám sát) hoặc tự mình trực tiếp quản lý dự án (bao gồm công tác giám sát). Trong thực tế chủ đầu tư thường muốn tự mình trực tiếp quản lý lấy dự án, việc này dễ dẫn đến việc giám sát thường không khách quan. Tốt nhất là nên thuê tổ chức tư vấn giám sát như ở các nước trên thế giới. Các tổ chức tư vấn do được chuyên môn hoá có điều kiện nâng cao trình độ, tiếp thu công nghệ mới sẽ làm tốt hơn nhiệm vụ giám sát khác với các cán bộ kiêm nhiệm ở các Ban quản lý của Chủ đầu tư.
Việc tổ chức thực hiện
Muốn việc tham gia quản lý chất lượng của các tổ chức tư vấn có hiệu quả cần tổ chức thực hiện tốt, có hợp đồng chặt chẽ giữa chủ đầu tư và tổ chức tư vấn giám sát bằng các văn bản chi tiết. Tốt nhất nên theo mẫu của Hiệp hội Quốc tế các kỹ sư tư vấn (FIDIC) đã thông dụng trên thế giới. Trong mẫu đó có quy định cụ thể rõ ràng các công việc mà tổ chức tư vấn phải làm, phạm vi quyền hạn và trách nhiệm, các việc xử lý khi đôi bên có thiếu sót (như chậm tiến độ, kém chất lượng), việc bảo hiểm trách nhiệm. Cần tập làm theo mẫu của FIDIC để quen dần với thông lệ quốc tế tránh bỡ ngỡ khi hội nhập.
Ngoài ra giữa các tổ chức tư vấn và giám sát viên cũng cần có hình thức hợp đồng theo dạng phiếu giao việc, nêu cụ thể những gì giám sát viên phải làm, việc nào được quyền giải quyết, việc nào phải báo cáo xin ý kiến của cấp trên. Cần quy định cụ thể phạm vi, quyền hạn, trách nhiệm của giám sát viên, tránh các trường hợp bỏ sót việc như không có mặt để kiểm tra trước khi thi công các phần ẩn dấu chẳng hạn hoặc giải quyết quá phạm vi quyền hạn cho phép như tự ý giải quyết về mặt kỹ thuật hoặc giảm bớt khối lượng công việc cho phía thi công xây dựng.
Trong khâu thực hiện cũng cần phân biệt giữa nhiệm vụ giám sát nói chung của tổ chức tư vấn với nhiệm vụ cử cán bộ (kỹ sư, cán bộ kỹ thuật) bám sát công trường hàng ngày - kiểu kỹ sư thường trú. Nếu chủ đầu tư cần kỹ sư thường trú ở thời điểm nào, ở công đoạn nào cần bàn bạc kỹ và có văn bản ký với tổ chức tư vấn. Kỹ sư thường trú sẽ ở lại hiện trường theo dõi sát sao nhiệm vụ công trình. Tuy vậy không phải ở đâu, bao giờ kỹ sư thường trú đều phải có mặt. Đo đó cần có văn bản thoả thuận với bên chủ đầu tư. Chủ đầu tư phải tạo điều kiện cho họ làm việc (nhà ở, nơi làm việc, các phương tiện đi lại), thông tin (điện thoại, fax, email), có tài liệu cần thiết liên quan đến công trình (như đặc trưng kỹ thuật, tiêu chuẩn). Họ cần được xem xét để trả thêm một số phụ cấp như xa gia đình, làm thêm.
Áp dụng ISO 9000 trong công tác quản lý chất lượng
Nghiên cứu việc giao cho các công ty tư vấn đã trúng thầu thiết kế được tiếp tục làm công tác giám sát
Kinh nghiệm thế giới cho thấy khi người giám sát vừa là người thiết kế sẽ nắm vấn đề rất nhanh, phát hiện sớm các sai sót, giúp đỡ được nhiều cho chủ đầu tư và bên nhà thầu thi công xây dựng. Tổ chức tư vấn giám sát phấn đấu bảo đảm tính độc lập, khách quan và trong sạch không tham gia móc ngoặc, thông đồng với chủ đầu tư hoặc bên thi công.
Muốn giúp đỡ các tổ chức tư vấn giám sát quản lý chất lượng cần nghiên cứu nâng thêm chi phí giám sát, thanh toán đầy đủ kịp thời các chi phí cho các tổ chức, tránh tình trạng dây dưa chiếm dụng như hiện nay thường gặp.
Tiêu chuẩn xây dựng
Post a Comment